رژیم صهیونیستی در حالی در صدد پیشبرد پروژه کارزار تضعیف ایران برآمده که مقامات کاخ سفید پیشتر این راه را پیموده و با صراحت به شکست کارزار «فشار حداکثری» علیه ایران اذعان و خروج آمریکا از توافق هسته‌ای را بزرگترین خطای یک دهه اخیر این کشور دانسته‌اند.به گزارش ایرنا،تحریم‌ و تنگناهای آمریکا علیه ایران از اردیبهشت ۱۳۹۷در قالب کارزار فشار حداکثری در نهایت شکست خورد و «دونالد ترامپ» به هیچکدام از اهداف سه گانه خود یعنی تغییر رژیم، تغییر رفتار ایران در منطقه یا امضای توافق ثانویه دست نیافت.اینک گویی رژیم صهیونیستی سودای بازاستفاده این پروژه شکست خورده را در سر دارد و «نفتالی بنت» نخست وزیر این رژیم روز سه‌شنبه ۱۲بهمن در یک سخنرانی در تل‌آویو با تاکید بر اینکه کارزار تضعیف ایران آغاز شده و در همه عرصه‌ها از جمله هسته‌ای، اقتصادی، سایبری و به صورت آشکار و نهان در حال اجرا است، مدعی شد: افزایش فشارها باعث می‌شود ایران توان حمایت از تروریسم در منطقه را از دست بدهد.

طبل توخالی توان نظامی- دفاعی اسرائیل

سران تل‌آویو همواره در صدد آن هستند تا توان و قدرت نظامی خود را به رُخ کشورهای عربی منطقه کشیده و ائتلافی با آنها علیه ایران تشکیل دهند همان گونه که این رژیم فروش سامانه دفاعی «گنبد آهنین » را به امارات پیشنهاد داد .در ادامه سیاست اغراق و بزرگنمایی از تجهیزات نظامی، نخست وزیر اسرائیل در جریان این سخنرانی ادعا کرد که اسرائیل قصد دارد یک سیستم دفاع هوایی لیزری را برای مقابله با حملات موشکی و پهپادی در طول یک سال مستقر کند و ابتدا آن را به شکل آزمایشی و بعد به شکل عملیاتی به‌کار ‌گیرد.در پیوند با سامانه دفاعی گنبد آهنین لازم به ذکر است که بعد از تجربه جنگ لبنان و شکست ارتش اسراییل در مقابل حزب‌الله در جنگ ۳۳روزه، رژیم صهیونیستی به ‌طور جد به فکر تقویت سیستم دفاع موشکی خود افتاد. این رژیم پیش از این، سیستم دوربرد موسوم به «پیکان » (Arrow) را طراحی کرده‌ بود اما بعد از جنگ ۳۳روزه لبنان، تصمیم گرفت که با سرمایه‌ گذاری سنگین، سیستم «گنبد آهنین» را طراحی و تولید کند .

از نگاه کارشناسان نظامی و استراتژیک، سیستم موشکی گنبد آهنین دارای ۳بخش «رادار ردیابی موشک»، «مرکز کنترل» و «بخش شلیک موشک» است و شکل اولیه این سیستم نیز به‌ صورت موشک‌های پاتریوت آمریکا در سرزمین‌های اشغالی و عربستان به کار گرفته می‌شود .طرح استقرار این سامانه در فوریه ۲۰۰۷توسط «عمیر پرتز» وزیر دفاع وقت رژیم صهیونیستی، مطرح و در مارس ۲۰۱۱مورد بهره‌برداری قرار گرفت، به گفته برخی منابع خبری، هزینه طراحی و استقرار گنبد آهنین بیش از یک میلیارد یورو برآورد شده‌ بود، در حالی که این سیستم در داخل رژیم صهیونیستی منتقدان زیادی داشت، موجب شد بخشی از هزینه‌های آن توسط آمریکا تامین شود.بزرگترین منتقدان گنبد آهنین اما استراتژیست‌های سابق همین رژیم به شمار می‌روند. فروردین‌ماه امسال «یوسی لانگوتسکی» ژنرال بازنشسته و فرمانده سابق یگان ۸۱فناوری ارتش اسرائیل دهان به اعتراف گشود و در گفت وگو با روزنامه عبری زبان «معاریو» گفت : امروز خطرات حیاتی زیادی در اطراف اسرائیل(مناطق اشغالی ۱۹۴۸) شکل گرفته‌اند و ارتش اسرائیل قادر به مهار تمام این تهدیدها به ویژه از طریق تکیه بر گنبد آهنین نیست. این ژنرال صهیونیست اعتراف کرد گنبد آهنین عدم کارایی خود را به اثبات رسانده و نشان داد که توانمندی رهگیری موشک‌های گروه‌های (مقاومت) فلسطینی را ندارد؛ امری که می‌تواند جنبش حماس در نوار غزه را به تهدیدی مستقیم برای جبهه داخلی اسرائیل تبدیل کند.وی همچنین خاطرنشان کرد ، صرف نظر از تهدیدی که ایران برای اسرائیل دارد، حزب الله هم یک خطر بسیار جدی است، اما گنبد آهنین قادر به مقابله با شلیک مستمر و پرتعداد موشک‌ها از تمام جبهه ها نخواهد بود، باید اعتراف کرد که کارایی گنبد آهنین رهگیری و سرنگونی جزئی و محدود این موشک‌ها است.این ژنرال صهیونیست همچنین خبر داد هزینه رهگیری گلوله‌های پرتابی و موشک‌هایی که از نوار غزه به سوی جبهه داخلی اسرائیل شلیک می‌شود نیز بسیار هنگفت است. هر موشک شلیک شده از سوی سامانه گنبد آهنین بیش از ۱۰۰هزار دلار هزینه دارد در حالی که قیمت ساخت یک موشک فلسطینی بسیار پایین است، حال اگر سامانه نیازمند شلیک دو موشک برای سرنگونی موشک فلسطینی باشد نه تنها هزینه‌ها دو برابر می‌شود بلکه ما را نیازمند تامین ذخایر موشک‌های رهگیر بیشتری برای سامانه گنبد آهنین می‌کند.میانه آبان ماه نیز شاهد اذعان ژنرال صهیونیست به قدرت موشکی حزب‌الله بودیم و «اوری گوردین» فرمانده جبهه داخلی در ارتش رژیم صهیونیستی در گفت‌وگو با کانال ۱۲تلویزیون این رژیم با تأکید بر این‌که در هرگونه درگیری جدید با حزب‌الله لبنان، روزانه ۲۵۰۰موشک به‌سوی اراضی اشغالی شلیک خواهد شد، اذعان کرد که افکار عمومی در اسرائیل آمادگی مواجهه با این امر را ندارد .بسیاری این پرسش را مطرح می‌کنند، گنبد پوشالی صهیونیست‌ که از دفاع در برابر موشک‌ها و حملات پهپادی فلسطین و لبنانی‌ها عاجز است، چگونه می‌تواند در مقابل قدرت موشکی ایران ایستادگی کند؟ کشوری که از لحاظ توانمندی، نظامی قدرتی بلامنازع در منطقه غرب آسیا است .

پروژه شکست‌خورده‌ای که دست به دست می‌شود

رژیم صهیونیستی که در دولت ترامپ از هیچ گونه تلاشی برای به جنگ کشاندن تهران – واشنگتن دریغ نکرده و ناکام مانده‌ بود، در دولت بایدن در صدد ایجاد اجماع منطقه‌ای علیه ایران است. از این رو بنت ادعا کرد که «کارزار تضعیف رژیم ایران آغاز شده و در همه عرصه‌ها از جمله هسته‌ای، اقتصادی، سایبری و به صورت آشکار و نهان در حال اجرا است.پیشتر نیز مقامات تل‌آویو با داستان‌سرایی تکراری و نزدیک جلوه دادن دسترسی ایران به بمب اتم، تلاش وافری را برای اجماع سازی بکار بستند که این ترفند راه به جایی نبرد.در همین پیوند چندی پیش کانال ۱۲رژیم صهیونیستی به نقل از یک سازمان اطلاعاتی انگلیسی مدعی شد که ایران بیش از هر زمان دیگری به بمب اتمی نزدیک شده و می‌تواند ظرف یک ماه دیگر به آن دست یابد. کانال مذکور اضافه کرد که برنامه هسته‌ای ایران از ۹ماه قبل و از زمان توقف همکاری با آژانس پیشرفت چشمگیری داشته‌ است.لازم به بیان است که ادعای مقامات تل‌آویو مبنی بر کوتاه شدن بازه زمانی دستیابی به ایران به بمب اتم و کاهش زمان گریز هسته‌ای دستکم ۱۰بار طی هر سال از زبان مقام‌های رژیم صهیونیستی در جلسات و نشست‌های گوناگون تکرار می‌شود؛ تهدیدی که در آستانه و حین مذاکرات لغو تحریم‌ها شدت گرفته‌است.همانند ادعای واهی «بنی گانتز» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی که روز چهارشنبه ۱۳مرداد به دیپلمات‌های شورای امنیت سازمان ملل گفت: ایران تمامی بندهای اجرایی توافق هسته‌ای برجام را نقض کرده و «فقط حدود ۱۰هفته» از دستیابی به موادی غنی شده در سطح سلاح، برای ساخت یک بمب هسته‌ای فاصله دارد.این تاکتیک اسرائیلی‌ها با قدمتی چند دهه‌ای، همواره تکرار می‌شود به طوری که سوژه طنز بسیاری از محافل و رسانه‌ها تبدیل شده‌است.

در ارتباط با تداوم کارزار فشار بر ایران با محوریت رژیم اسرائیل باید گفت که سران تل‌آویو ناامید از دولت بایدن در جست وجوی متحدانی علیه ایران هستند به آن امید که ائتلافی با دول عربی علیه ایران ایجاد کرده و کارزار شکست خورده آمریکا را احیا کنند.حال آنکه مقامات ارشد کاخ سفید از اعتراف به شکست پروژه فشار حداکثری علیه ایران ابایی ندارند. همانند اعتراف «ند پرایس» سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا در نشست خبری خود تاکید کرد: «دولت ترامپ ما را دربرابر مجموعه‌ای از گزینه‌های وحشتناک قرار داد. کمپین فشارحداکثری یک شکست فاحش بود».پیشتر نیز در آستانه مذاکرات دور هشتم، شاهد اعتراف «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا نسبت به خطای راهبردی ترامپ علیه ایران بودیم و وی اظهار کرد: ما اکنون به خاطر یکی از چیزهایی که به گمانم از بدترین تصمیمات اتخاذ شده در سیاست خارجی آمریکا در یک دهه اخیر بوده‌ است، در موقعیت فعلی قرار داریم و آن تصمیم خروج از توافق هسته ای ایران، برجام بوده‌ است، توافقی که برنامه هسته‌ای ایران را محدود کرده‌ بود.در مجموع با افزایش احتمال دستیابی تیم‌های دیپلماتیک در وین به توافق، آمریکا راه خود را از اسرائیل جدا کرده‌است. آذرماه امسال منابع عبری فاش کردند که بایدن طی سه هفته اخیر از پاسخگویی به تماس‌های بنت، خودداری کرده‌است. در این باره شبکه ۱۳تلویزیون اسرائیل گزارش کرد: رئیس‌جمهوری آمریکا از هرگونه مذاکره درباره موضوع ایران با نخست وزیر اسرائیل سر باز می‌زند.اگر چه تردیدی وجود ندارد که پروژه فشار جمعی رژیم صهیونیستی علیه ایران نیز همانند پروژه آمریکایی به شکست بیانجامد اما سران تل‌آویو با مطرح کردن کارزار تضعیف ایران قصد مخابره این پیام را به کاخ سفید دارند که با هرگونه توافقی از سوی آمریکا و ۱+۴با ایران که منافع تهران در آن لحاظ شده‌باشد، مخالف‌اند.از نگاه ناظران همانند توافق سال ۹۴که به رغم کارشکنی‌های نتانیاهو و تحریک جمهوری‌خواهان از سوی وی، برجام امضا شد، اینک نیز مذاکرات وین بدون اعتنا به کارشکنی‌های صهیونیستی پیش می‌رود و به دلیل رفع تدریجی موانع و برداشته‌شدن پرانتزها یکی پس از دیگری امکان دستیابی به توافق بیش از هر زمانی نزدیک است .

بایدن دنباله‌روی پویش شکست‌خورده فشار حداکثری علیه ایران

نگرانی از بی‌اثرشدن تحریم‌های پویش فشار حداکثری، نکته مهمی است که گروه بین‌المللی بحران به آن اشاره و تاکید دارد که در بین دیگر ابزارهای اعمال فشار آمریکا بر ایران، تحریم موثرترین آنها بوده و ادامه تحریم‌های دوران ترامپ آن را بی‌اثر می‌کند.علیرضا قاسمی در ایرنا نوشت:گروه بین‌المللی بحران، از نهادهای نزدیک به طیف دموکرات آمریکا در گزارشی تحلیلی، وضعیت مذاکرات احیای برجام را مورد بررسی قرار داده و متناسب با رویکرد سیاستی خود به ارائه پیشنهادهایی در این زمینه پرداخته است.

از سویی دیگر، بخشی از متن توافق‌نامه برجام توسط همین گروه نوشته شده، بنابر این بررسی دیدگاه این نهاد نسبت به مذاکرات رفع تحریم‌ها و وضعیت احتمالی توافق امر مهمی است. آنچه در ادامه می‌خوانید، نکات مهمی است که این گروه در گزارش اخیر خود به آن اشاره کرد .

اذعان به عدم انتفاع اقتصادی ایران از برجام

نکته‌ای که در بخشی از گزارش به آن اشاره و به عنوان یکی از دلایل نگرانی ایران و مطالبه تضمین از ایالات متحده بیان شده بیان این نکته بوده که ایران از توافق برجام انتفاع اقتصادی چندانی نبرده است. برای تهران مساله این است که آیا ایالات متحده می‌تواند تخفیف تحریم‌ها را ارائه دهد، به‌گونه‌ای که مزایای اقتصادی کافی و پایداری را به همراه داشته باشد. چیزی که هنوز در طول توافق رخ نداده است.در جای دیگری از گزارش، این نکته مورد توجه قرار گرفته است: حل مساله ایران مستلزم آن است که ایالات متحده و اروپا پیشنهادهای معتبری را در مورد چگونگی لغو تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای مبنی بر تسهیل اقتصادی واقعی برای ایران ارائه دهند.

در بخش‌های مختلفی از گزارش، این نکته مورد توجه قرار می‌گیرد که سیاست کنونی بایدن در اعمال تحریم‌ها، همان سیاستی است که ترامپ در پویش فشار حداکثری بیان کرد.براساس این گزارش، «با روی کارآمدن دولت بایدن، واشنگتن نه اصل ماجرای تحریم‌ها و نه تغییر سیاست‌هایی را که تهران به آن امیدوار بود ارائه نکرد. بنابر این فرصت ارائه ژست‌های حُسن‌نیت به مردم ایران را در بحبوحه کرونا از دست داد. »«بلاتکلیفی اولیه دولت بایدن که تهران از آن به عنوان عدم جدیت تعبیر کرد، باعث شد ایران پس از شروع مذاکرات، آن را به تعویق بیندازد. به موازات افزایش قدرت هسته‌ای ایران، دولت بایدن رژیم تحریمی را که ترامپ وضع کرده بود حفظ کرد و حتی گسترش داد».

نگرانی از پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران

در موارد متعددی نسبت به پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران در این گزارش ابراز نگرانی شده؛ گروه بحران معتقد است اگر در ماه‌های آینده توافقی درباره مساله هسته‌ای ایران رخ ندهد، توان هسته‌ای ایران به صورت چشم‌گیری افزایش پیدا خواهد کرد.در ادامه گزارش، تصریح شده: « در صورت عدم توافق در ماه‌های آینده، قدرت هسته‌ای ایران به صورت چشم‌گیری افزایش پیدا کرده و در عمل احیای برجام فایده‌ای نخواهد داشت».

تاکید بر پیگیری مسائل فرابرجامی

طبق نظر گروه بین‌المللی بحران، مذاکرات برجام باید در راستای مذاکرات در سایر زمینه‌های منطقه‌ای و موشکی باشد: «هر دو طرف باید به موازات مذاکرات وین، در مورد موضوع‌هایی فراتر از چارچوب برجام از جمله گفت‌وگوهای منطقه‌ای با هدف کاهش تنش بین ایران و همسایگان انجام دهند».همچنین در ادامه آمده است: « ایران باید بپذیرد که کاهش عمیق‌تر و پایدارتر تحریم‌ها، از طریق توافق بعدی است که برجام بهترین پایه برای آن است».یکی از نکات جالب توجه در گزارش اخیر گروه بین‌المللی بحران، اذعان به موفقیت دولت سیزدهم در کنترل بیماری کرونا و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از آن است. برای نمونه می‌توان به این نکته اشاره کرد: «رئیس‌جمهور رئیسی با روی کار آمدن در بحبوحه موج پنجم ابتلا، همه‌گیری را به عنوان «اولویت اول» دولت خود توصیف کرد. از آن زمان، تعداد موارد کاهش‌ و عرضه واکسن به طور قابل توجهی افزایش یافته است.تا اواسط ژانویه(دی‌ماه) ۲۰۲۲، نزدیک به ۵۲میلیون نفر از جمعیت ۸۴میلیونی ایران به طور کامل واکسینه شده بودند. موارد گزارش شده و مرگ‌ومیر به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.

نگرانی از بی‌اثرشدن تحریم‌ها علیه ایران

گروه بین‌المللی بحران در گزارش خود، از بی‌اثر شدن تحریم‌های ایران ابراز نگرانی می‌کند. در این گزارش به کاهش تاثیر تحریم‌های ناشی از پویش فشار حداکثری اشاره شده: «براساس برآوردهای بانک جهانی، اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۰ از دو سال انقباض اقتصادی بهبود یافت. این کشور برای دومین سال رشد تولید ناخالص داخلی در حدود ۳درصد، با عملکرد قوی در بخش‌های نفت و تولید و از سرگیری تجارت که به دلیل همه‌گیری کووید-۱۹با مشکل مواجه شده بود، در مسیر قرار دارد. تهران ارقام رسمی در مورد صادرات نفت خود ارائه نمی‌دهد اما منابع صنعتی به نظر می‌رسد به طور کلی توافق دارند که فروش نفت به ویژه به چین، از اواخر سال ۲۰۲۰ افزایش یافته است.تجارت غیرنفتی ایران به طور قابل توجهی بهبود یافت و مقام‌های گمرکی، افزایش سالانه ۴۰درصدی را برآورد کردند. ۳۳میلیارد دلار از ۶۳.۱میلیارد دلار تجارت ثبت شده بین مارس(اسفند-فروردین) تا نوامبر(آبان-آذر) ۲۰۲۱با کشورهای همسایه بوده است.

امتیازنمایی از ضد امتیازها

گروه بین‌المللی بحران در گزارش خود امتیازهایی را در قبال توقف غنی‌سازی ۲۰درصد به ایران و افزایش دسترسی بازرسان آژانس ارائه می‌دهد. براساس این گزارش، در برابر انجام این فعالیت‌ها ۱تا ۲میلیارد از دلار دارایی‌های مسدود شده ایران آزاد خواهد شد.

بیان این نکته در حالی است که از اساس امتیازهای مطرح شده برای ارائه به ایران، متناسب با اقدامات طرف مقابل نبوده و از سویی دیگر آزادسازی ۲میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران که به خود ایران تعلق دارد مشکل چندانی را از اقتصاد ایران حل نمی‌کند.بنابر این به نظر می‌رسد گروه بحران تلاش دارد با امتیاز نمایی از ضد امتیازها، در راستای سیاست ایالات متحده مبنی بر عدم انتفاع اقتصادی از ایران گام بردارد.